عمر هواپیما و نقش آن در امنیت پرواز
عمر هواپیما و نقش آن در امنیت پرواز
هواپیماهای جت مسافربری به سببپیچیدگی فشارهای عادی و غیرعادی که در حین پرواز به آنها وارد می شود باکلیه وسایل نقلیه دیگر تفاوت دارند . در مراحل طراحی و ساخت آزمایشهایمتعددی در مورد محاسبه و پیش بینی عمر مفید بدنه و قطعات مختلف هواپیماصورت می گیرد و شرکت های هوایی هواپیما را با ملاحظه استفاده محدودساعت پروازی ٬ سیکل و طول عمر به سال ) از کارخانه تحویل می گیرند. عمرمفیدی که سازندگان هواپیما برای هر نوع محصول خود عنوان می کنند معمولآمحافظه کارانه در نظر گرفته می شود و اکثر اوقات حداکثر عمر مفید و سیکلهای پرواز پس از کسب تجربه و ارزیابی هواپیما طی سالهای خدمت آن افزایش پیدا می کندبه صورت نظری اگر یک هواپیما بر طبق دستورالعمل هایکارخانه سازنده نگهداری شود و قطعات آن به موقع تعویض شوند هیچ گونه محدودیتی در عمر مفید آن وجود نخواهد داشت. ولی در عمل به خاطر ایمنی مسافران محدودیت هایی در نظر گرفته می شود که هرچند مدت یکبار موردارزیابی و تجدید نظر قرار می کیرد. این تجدید نظر که بیشتر اوقات باافزایش حداکثر ساعات و سیکل پرواز همراه می باشد بر اساس نتایج بدست آمدهاز پیچیده ترین آزمایش های استاتیک و دینامیک و سوابق خدمت هواپیمای مورد بحث بدست می آید. ارزیابی ها و تجدید نظرها توسط کارخانه سازنده هواپیماانجام می گیرد و با اینکه میلیون ها دلار هزینه دربر دارد به سبب اینکه معمولآ اعتماد مشتریان را نسبت به دیگر هواپیماهای کارخانه جلب می کند جایگاه خاص خود را داردنمونه بارز افزایش طولعمر هواپیمایساخت کارخانجات مک دانل داگلاس می باشد این هواپیما در سال ۱۹۶۵ وارد بازارشد و حداکثر ساعات و سیکل پروازی آن بترتیب ۳۰ هزار و ۴۰ هزار تعیین شدهبود. چند سال بعد ٬ پس از انجام آزمایش های پیچیده آنالیز بار بدنه مقادیر فوق به ۷۵ هزار ساعت و صد هزار سیکل افزایش داده شدهواپیمای بوئینگ ۷۲۷ که درسال ۱۹۶۴ خدمت خود را درخطوط هوایی آغاز نمود در ابتدا دارای محدودیت عمر ۵۰ هزار ساعت و ۶۰ هزار سیکل بود که کمپانی بوئینگ مقادیر فوق را به تدریج افزایش داد و هماکنون تعدادی از این هواپیما ها دارای ساعات پروازی بیش از ۶۰ هزار می باشندهواپیماهای شرقی به دلیل پایین بودن تکنولوژی ساخت دارای محدودیت عمر به مراتب کمتری از مدلهای غربی می باشد. به عنوان مثال هواپیمای توپولفکه از نظر اندازه و سن ( ورود به خدمت در سال ۱۹۶۹مشابهمی باشند محدودیت عمر ۳۰ هزار ساعت و ۲۰ هزار سیکل دارندالبته هماکنون تکنولوژی ساخت هواپیماهای شرقی افزایش یافته است وهواپیماهایی که از تکنولوژی ۱۹۹۰ به بعد در هواپیما سازی شرقی ساخته شدهاند تقریبآ هم رده با هواپیماهای هم نوع غربی خود می باشند. به عنوان مثالهواپیمای توپولفدارای طول عمر پروازی ۵۰ هزار ساعت می باشددر جدول زیر به بررسی طول عمر برخی از هواپیماها که در ناوگان هوایی ایران نیز در حال پرواز می باشند می پردازیم نوع هواپیما ورود به خدمت عمر پروازی سال برآورد کارخانه ایرباس ۱۹۷۴ ۶۰۰۰۰ ۲۰سال بوئینگ ۱۹۷۰ ۶۰۰۰۰ ۲۰سال بوئینگ 1982 100000 40 سال بوئینگ 1958 60000 20 سال داگلاس 1980 30000 - فوکر ۱۹۷۰ ۶۰۰۰۰ ۳۰سال توپولف 1985 35000 25 سال توپولف 1990 50000 ۳۰سال یاک ۱۹۶۸ ۳۰۰۰۰ ۲۵سال